Misschien stel jij jezelf deze vraag ook wel eens? Je hebt er ergens van gehoord of iemand in je omgeving heeft het gedaan … of je bent er totaal niet mee bekend en vraagt je af wat er nu leuk, interessant of nuttig kan zijn aan een stilte retraite? Ik kreeg de vraag een paar weken terug van een collega.

Zelf heb ik reeds twee stilte retraites achter de rug en ze hebben me iedere keer iets anders, maar zeer waardevols, gebracht. Toch kon ik het moeilijk onder woorden brengen – het is immers een ervaring, iets heel persoonlijks en ook iets heel intiems. Nu bestaan er wel verschillende soorten stilte retraites en ik help je graag verder met de vraag of dit iets voor jou is en waar je moet op letten om een – voor jou passende – retraite te boeken.

Wat is een stilte retraite?

Eigenlijk kan je deze al raden toch? Tijdens een stilte retraite is het de bedoeling dat alle deelnemers zwijgen gedurende de retraite. Meestal start dit één of twee uur na aanvang van de retraite en stopt dit ook één of twee uur voor het einde van de retraite. Dit zwijgen mag je dus heel letterlijk nemen: er mag niets gezegd worden. In sommige retraites betekent dit zelfs ook dat er geen oogcontact (zoals een glimlach) of aanrakingen (zoals een schouderklopje of een knuffel) mogen plaatsvinden.

Een stilte retraite is ook steeds een digitale detox (al zijn er lichtere vormen mogelijk om digitaal te detoxen). Het gebeurt al eens dat je al je digitale toestellen moet afgeven aan de organisatie aan het begin van de retraite, dus het is wel handig om je omgeving duidelijk te briefen over de opzet van de retraite en dat ze je dus niet kunnen bereiken. Meestal wordt er een noodnummer van de organisatie zelf voorzien om je toch te kunnen bereiken in noodgevallen.

Waarop moet ik rekening mee houden bij het boeken van een stilte retraite?

Er zijn veel factoren die je kan overwegen bij het kiezen van een stilte retraite. Ik som hieronder de meest relevante op:

• Duur van de retraite: Is dit je eerste retraite? Boek dan misschien niet meteen een hele week, maar start met een paar dagen. Heb je ervaring, dan kan je natuurlijk een week of wat langer proberen.
• Mate van striktheid: Niet alle retraites zijn even strikt. Sommige laten toe dat er tijdens bepaalde momenten gepraat wordt, bv. bij het eten of bij groepsgesprekken. Lees duidelijk de beschrijving van de retraite om deze informatie te weten te komen. Andere retraites zijn dan weer zeer strikt en verbieden zelfs het hebben van oogcontact. Kies vooral waar jij nood aan hebt.
• Kamertype: Je kan meestal kiezen tussen een individuele kamer of een kamer met twee personen (de eerste optie is meestal wel wat duurder maar biedt je wel wat meer privacy).
• Locatie: Wie droomt er niet van een stilte retraite op Bali? Of op een andere exotische of verre bestemming? Het klinkt misschien romantisch, even ver weg van al je zorgen hier, maar er is geen enkele locatie die je zal weghalen van je zorgen. Als je het doet voor de locatie, kom je dus vast en zeker bedrogen uit. Een stilte retraite is geen vakantie bestemming en je kan er niet op uitstap. De bedoeling is net om prikkels en afleiding uit de weg te gaan, niet om ze op te zoeken. Boek die droomvakantie gerust als vakantiebestemming, maar dus niet als stilte retraite!
• Organisatie en begeleiders: Check de geloofwaardigheid van de organisatie en de ervaring van de begeleiders. Past het concept en de begeleiding bij waar jij naar op zoek bent? Of treed je misschien hiervoor net uit je comfort zone? Kies vooral wat voor jou goed/juist aanvoelt.
• Voeding: Meestal zijn stilte retraites veganistisch of vegetarisch van voeding en vrij van ongezonde voeding (water, thee en koffie zijn meestal de enige dranken die aangeboden worden). Op een stilte retraite zijn we mild voor onze geest, maar ook voor ons lichaam!

Wat doe je op een stilte retraite?

Een stilte retraite bestaat steeds uit één of meerdere van de volgende onderdelen

• Meditatie: zitten, liggen, wandelen, … Meditatie sessies kunnen aangeboden worden in veel verschillende formaten (begeleid of niet begeleid) maar maken steevast deel uit van het programma, meestal meerdere keren per dag. Vergeet zeker niet om een  eigen meditatiebankje of kussen mee te nemen, want de zit meditaties eisen zeker hun tol na meerdere dagen!
• Yoga: Yoga is – zeer kort samengevat – de bewegende variant van mediatie, waarbij je heel bewust beweegt en hierbij de grenzen van je lichaam opzoekt of aanvoelt.
• Groepsgesprek: Een of meerdere keren gedurende de retraite kan er een groepsgesprek plaatsvinden waarin je als deelnemer de kans hebt om vragen te stellen aan de begeleiders en/of kan het gaan om vragen van de begeleiders naar jou als deelnemer.
• Individuele coaching/therapie: Een of meerdere keren gedurende de retraite is er soms ruimte voor een individueel gesprek met één van de begeleiders.
• Werk sessies: In sommige retraites worden er ook taakjes verdeeld onder de deelnemers, zoals afwassen, tafel afruimen, poetsen, in de tuin werken, …
• Dharma Talks (of andere informatieve begeleiding): Een Dharma Talk wordt het best omschreven door Thich Nhat Han op https://www.youtube.com/watch?v=7N-Kh-OZ0Xk 

Wat brengt een stilte retraite jou?

Hopelijk hetzelfde (of meer) als wat het mij bracht, maar dat is uiteraard geen garantie. Bovendien bracht het me steeds weer iets anders, en toch ook weer hetzelfde: dichter bij jezelf.

In een stilte retraite (als je het toelaat):

• kom je jezelf tegen (confrontatie)
• leer je in gesprek te gaan met jezelf (communicatie)
• groei je op persoonlijk vlak en krijg je meer dankbaarheid, empathie en liefde voor jezelf en je omgeving
• ervaar je alles zonder ruis, zeer puur
• kom je tot bepaalde inzichten (zoals gedragspatronen die je blokkeren of weghouden van iets)
• krijg je de ruimte om je eigen ajuin af te pellen tot in de kern
• ervaar je momenten van innerlijke vrede (maar ook van onrust, schaamte, frustratie, …)
• kom je in contact met je emoties en je lichaam
• leeg je de emmer van prikkels zodat je duidelijker waarneemt wat er speelt
• ….

 

 

 

Dit is best een zeer goede vraag en bovendien herinnert deze vraag mij ook  meteen weer aan de essentie van wat Mindfulness beoogt. Immers, als je mindfulness al een tijdje beoefent, stel je jezelf deze vraag niet meer. Je weet ongeveer hoe het er aan toe gaat, wat er gebeurt en wat er van je gevraagd wordt. Het gaat automatisch. Dus vond ik het grappig dat ik deze vraag van een deelnemer kreeg. Brings me back to my own beginners experience!

Hieronder tracht ik de vragen die mij te binnen schieten te beantwoorden, maar eigenlijk zijn jullie als lezer hiervan mjin experten. Blijven er nog zaken onbeantwoord? Zijn er zaken onduidelijk? Laat het mij gerust weten via mijn contactpagina, dan voeg ik deze graag toe.

Hoelang duurt een mindfulness sessie?

In een 8-weken training duurt één sessie typisch 2u30 of 3u. Als je thuis mindfulness beoefent, doe je dit meestal een 40-tal minuutjes dagelijks, maar dit kan ook aangevuld of gecompenseerd worden met korte ademruimtes van 3 minuten en/of langere dagen of zelfs meerdere dagen (in de vorm van retraites).

Wat breng je mee?

Gewoon jezelf en soms een yogamatje. Dit wordt normaal gezien op voorhand bij elke sessie goed aangegeven door de mindfulness trainer. Soms kan ook een meditatiebankje of -kussen en/of een dekentje zorgen voor wat meer comfort. Een meditatiebankje heb ik zelf pas in elkaar geknutseld na een stilte retraite van 5 dagen met zeer veel zitmeditaties ;-).

Wat heb je nodig?

Interne motivatie. Waarvoor doe je dit? Mindfulness beoefenen is een zaak van zelfzorg. Niet meer, maar ook niet minder dan dat.

Hoe verloopt een sessie in een 8-weken training?

Elke sessie is anders, zelfs in de 8-weken training. Meestal zit je in een kring op een stoel en leidt de trainer de sessie. Je hoeft alleen maar te luisteren. Noteren kan, maar leidt je dan ook weer vaak af. Vertrouw erop dat het belangrijkste wel zal blijven hangen (dit was persoonlijk voor mij een uitdaging).

In heel wat sessies zullen de stoelen aan de kant geschoven worden voor zit- en ligmeditaties of lichte bewegingen (geen turnen of acrobatische toeren, ook geen cardio of spieroefeningen) (1). Geen enkele instructie of opdracht van de trainer ben je verplicht te volgen. Je doet wat je aankan en wat jouw lichaam aangeeft. Zorgt platliggen voor pijn in de onderrug? Neem dan gewoon een kussentje mee voor onder de knieën zodat je benen niet gestrekt hoeven te liggen. Voel je een geeuw opkomen? Strek je dan eens lekker uit. Kortom, luister naar jouw eigen lichaam!

In een aantal sessies wordt ook aan pyscho-educatie gedaan (2). Hierdoor trachten we te begrijpen hoe ons denken functioneert en ons brengt waar het ons brengt. We gaan bv. aanleren hoe je jezelf positiever kan doen denken. Weten hoe ons brein werkt, betekent ook vaak dat je er invloed kan op uitoefenen. Dit “oefenen” is wat we in zo een 8-weken training aanleren en doen.

In alle sessies van de 8-weken training wordt huiswerk (3) meegegeven aan de deelnemer. Inderdaad, er wordt van je verwacht om de aangeleerde technieken thuis in te oefenen. Daarom volg je training toch ook?  In elke sessie overlopen we het huiswerk van de vorige sessie en bouwen we daarop verder. In elke sessie komen andere aspecten aan bod, maar er komen ook veel essentiële thema’s steeds terug.

Zo, ik hoop dat ik hiermee al veel van jullie vragen beantwoord! Laat gerust iets van je horen als je nog meer verduidelijking wenst.

Nu ik van start ga met een eerste mindfulness training, krijg ik meermaals deze vraag. Voor je iets wil volgen, moet je uiteraard eerst weten wat het is en wat het voor jou kan betekenen. Begrijpelijk…. een open en kritische geest is immers een basis voorwaarde om Mindfulness te kunnen beoefenen!

Laten we beginnen met de wetenschap achter Mindfulness. Er is ondertussen al zo ontzettend veel over onderzocht en geschreven dat je soms niet meer weet waar beginnen zoeken of wat nu de essentie is. Ik was dan ook in de wolken toen ik dit 6 minuten durende filmpje vond op YouTube:

Dit werd ook aangetoond in wetenschappelijk onderzoek:

Onlangs nog kwam ook topneuroloog Steven Laureys (Universiteit van Luik) hiermee in de media:

Het lijkt dus “nieuw” maar eigenlijk bestaat het al zolang en heeft het zijn nut al meermaals bewezen. Het onderwijs is m.i. momenteel té gefocust op het overbrengen van kennis. Ons hoofd wordt werkelijk volgepropt, maar niemand leert ons hierin “opkuisen”, niemand leert ons detecteren wanneer ons denken in overdrive gaat of verkeerde kronkels maakt. Geen wonder dat er zoveel sprake is van burn-out en stress in deze aan informatie en keuze overladen maatschappij (wat op zich geen slechte/verkeerde maatschappij is, alleen moeten we er leren mee omgaan).

 

Vragen die ik tot nu toe heb gekregen en waar ik graag een antwoord op formuleer (dit is niet de absolute waarheid, maar gewoon hoe ik het zelf ervaar):

Is mindfulness dan een soort yoga (of omgekeerd)?

Mindfulness (t.t.z. de body scan, een onderdeel van Mindfulness) en yoga zijn niet hetzelfde, maar beide hebben wel als doel om de aandacht naar ons lichaam te brengen en te ervaren hoe ons lichaam aanvoelt. De body scan is hierbij voor mij een stilzittende vorm van meditatie (één yoga pose). En yoga is dan een bewegende vorm van meditatie. Bij yoga kunnen we onze grenzen aftoetsen: hoe lang kunnen we ons uittrekken, hoe stijf/soepel zijn onze spieren, … enz?

Mindfulness is niet voors mij!

Dit hoor ik veel mensen zeggen :-). En vaak kom ik dan tot de vaststelling dat deze mensen best al zeer mindful in het leven staan…

 

Ten slotte kan je ook al best wat vinden op deze website zelf: In mijn visie beschrijf ik wat Mindfulness voor mij betekent. In mijn aanbod beschrijf ik kort en bondig wat het op Mindfulness gebaseerde MBCT (Mindfulness Based Cognitive Therapy) programma is, van waar het komt en wat het voor je kan beteken.